Miód jest słodkim produktem naturalnym, wytwarzanym przez pszczoły z nektaru roślinnego i spadzi. Jest ceniony przez ludzi od wielu lat ze względu na wysoką wartość odżywczą i pozytywny wpływ na zdrowie. Skład, kolor, aromat, smak i konsystencja miodu są zmienne. Zależą głównie od jego pochodzenia kwiatowego, czynników środowiskowych oraz sposobu jego przetwarzania i przechowywania.
SKŁAD CHEMICZNY MIODU
Naturalny miód składa się z wielu różnych związków, do których należą m.in. woda, cukry, wolne aminokwasy, białka, minerały, witaminy i różne związki fitochemiczne.
Węglowodany
Głównym składnikiem miodu, stanowiącym około 95% suchej masy, są węglowodany. Odpowiadają one za właściwości fizykochemiczne miodu, do których zalicza się lepkość, higroskopijność i granulację. Miód zawiera niewiele białek, aminokwasów i enzymów.
Kwasy organiczne
Równie ważnym składnikiem miodu, choć występującym w minimalnej ilości wynoszącej około 0,5%, są kwasy organiczne. Powstają z cukrów dzięki enzymom wydzielanym przez pszczoły podczas przekształcania nektaru w miód lub są pozyskiwane bezpośrednio z nektaru. Charakteryzują się działaniem przeciwbakteryjnym i przeciwutleniającym oraz odpowiadają za kolor i smak miodu. Warunkują również jego właściwości fizyczne, takie jak: pH, kwasowość i przewodność elektryczna.
Minerały
W miodzie obecne są także różne ilości minerałów. Ich zawartość zależy przede wszystkim od jego pochodzenia botanicznego i wynosi od 0,04% w miodach jasnych, do 0,2% w miodach ciemnych. W miodzie występują również makro- i mikroelementy, pełniące podstawową funkcję w układach biologicznych. Zapewniają prawidłowe działanie systemu krążenia, działają jako katalizatory w reakcjach biologicznych, utrzymują prawidłowe reakcje fizjologiczne i pobudzając ogólny metabolizm.
Witaminy
Niewielkie ilości witamin z kompleksu B pochodzą z ziaren pyłku, który jest obecny w zawiesinie. W większości miodów występuje witamina C, która nie rozpada się ze względu na niskie pH miodu. Jest jednak bardzo wrażliwa na utlenianie chemiczne i enzymatyczne, przyspieszane przez światło, tlen i ciepło.
Związki fenolowe
Ponadto, w miodzie wykazano obecność około 30 rodzajów związków fenolowych. Ich profil zależy od różnych czynników, takich jak źródło botaniczne i geograficzne kwiatów oraz warunki klimatyczne. Mogą mieć korzystne działanie w profilaktyce i leczeniu chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ charakteryzują się właściwościami przeciwutleniającymi, przeciwpłytkowymi i wazorelaksacyjnymi. Miód o ciemniejszym kolorze zawiera większe ilości związków bioaktywnych niż miód jaśniejszy. Tym samym ma wyższą zdolność przeciwutleniającą. Ta różnica wynika z różnych źródeł zbioru pyłku.
MIÓD W DIECIE A CHOROBY UKŁADU KRĄŻENIA
Dieta pełni istotną rolę w profilaktyce chorób układu krążenia, a miód powinno się traktować raczej jako suplement diety niż pełnowartościowy posiłek. Dawka 20 g miodu może zaspokoić około 3% dziennego zapotrzebowania na energię, a zawarta w nim glukoza i fruktoza mogą zostać wykorzystane jako natychmiastowe źródło energii zaraz po strawieniu.
Działanie związków fenolowych
Na profilaktykę chorób układu krążenia pozytywnie wpływają zawarte w miodzie związki fenolowe, mające działanie przeciwzakrzepowe, przeciwniedokrwienne, przeciwutleniające i wazorelaksacyjne. Ma to szczególne znaczenie w przypadku choroby niedokrwiennej serca, ponieważ działanie flawonoidów obejmuje rozszerzenie naczyń wieńcowych, zmniejszenie aktywacji płytek krwi oraz zapobieganie utlenianiu lipoprotein o niskiej gęstości (LDL). Zauważono również, że regularne spożywanie miodu obniża poziom cholesterolu całkowitego, triglicerydów i LDL, natomiast podwyższa stężenie frakcji lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL). Tlenek azotu, znajdujący się w dużej ilości w świeżych i ciemnych miodach, dzięki właściwościom wazodylatacyjnym również obniża ciśnienie krwi.
Różne rodzaje miodów
Łagodne działanie moczopędne miodu lipowego powoduje zmniejszenie obrzęków i obniżenie ciśnienia krwi, a zawartość olejków eterycznych pomaga w redukcji stresu i działa rozkurczająco. Natomiast spożywanie miodu gryczanego zapobiega pękaniu naczyń krwionośnych, powstawaniu wybroczyn i wylewów dzięki poprawie elastyczności, wytrzymałości i przepuszczalności ścian naczyń włosowatych. Miód rzepakowy jest bogaty w glukozę i fruktozę, dzięki czemu wspomaga pracę mięśnia sercowego, zwiększając potencjał jego skurczu, co przekłada się na lepsze dotlenienie serca oraz wspomaga regenerację organizmu. Redukuje również obrzęki spowodowane gromadzeniem się wody w tkankach oraz, tak jak miód gryczany, reguluje ciśnienie tętnicze i hamuje procesy miażdżycowe
PODSUMOWANIE
Miód posiada wiele zastosowań i jest powszechnie cenionym produktem naturalnym, wykorzystywanym przez ludzi od setek lat. Stosowany w umiarze, bezsprzecznie zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia i chorób cywilizacyjnych, jednocześnie nie wywołując efektów ubocznych.